Σου αρέσει η ποδηλασία και αναζητάς ένα διαφορετικό, ίσως περισσότερο διασκεδαστικό, εναλλακτικό αλλά και πρωτότυπο τρόπο για να απολαύσεις το sport σου; Τότε, ήρθε η ώρα να γνωρίσεις το fixed-gear ποδήλατο.
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή…
Τι είναι το fixed-gear ποδήλατο
Τα fixed-gear ποδήλατα (ή fixies) είναι κατά κανόνα άφρενα, μονοτάχυτα ποδήλατα στα οποία τα πίσω γρανάζια είναι βιδωμένα και ασφαλισμένα στο εξωτερικό σπείρωμα του πίσω κέντρου.
Η πεταλιέρα (άρα και τα πόδια σου), είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με το πίσω κέντρο μέσω της αλυσίδας και αυτό σημαίνει ότι όσο περιστρέφεται ο πίσω τροχός κινούνται και τα πόδια σου, μπροστά ή πίσω.
Για να επιβραδύνεις, θα πρέπει να αντιστέκεσαι στη κίνηση της πεταλιέρας και για να φρενάρεις θα πρέπει να τη μπλοκάρεις. Αυτό αλλάζει δραματικά το τρόπο οδήγησης σε σχέση με το ελεύθερο, συνήθως όμως κρατάς καλύτερες αποστάσεις.
Διαφορά fixed-gear και μονοτάχυτου ποδηλάτου
Τα fixies (fixed-gear) και τα μονοτάχυτα (single speed) ποδήλατα μοιάζουν πολύ. Ωστόσο, η κύρια διαφορά είναι ότι τα ποδήλατα μονής ταχύτητας έχουν ελεύθερο τροχό, ενώ τα fixies όχι.
Επομένως, σε ένα ποδήλατο μίας ταχύτητας, μπορείτε να σταματήσετε να κάνετε πετάλι χωρίς να επηρεάζετε την ταχύτητα, ενώ στα fixies τα πετάλια θα είναι πάντα σε κίνηση όταν κινείται ο πίσω τροχός. Εάν προσπαθήσετε να σταματήσετε να κάνετε πετάλι σε ένα fixie, αυτό λειτουργεί ως φρένο.
Αυτή η διαφορά είναι πιο αισθητή όταν κάνετε ποδήλατο σε κατηφόρα. Με fixed-gear ποδήλατα πρέπει να συνεχίσετε να κάνετε πετάλι (ή να απομακρύνετε τα πόδια σας από τα πετάλια), ενώ οι αναβάτες με ποδήλατα μονής ταχύτητας μπορούν να… κατηφορίζουν χωρίς να κάνουν πετάλι.
Γιατί να προτιμήσω ένα fixed-gear ποδήλατο
Καθημερινά στην Ευρώπη πραγματοποιούνται περίπου 12.5 εκατομμύρια μετακινήσεις με αυτοκίνητο μικρότερες των 3 χιλιομέτρων και με μέση ταχύτητα περίπου στα 10 χλμ/ώρα. Η ίδια μετακίνηση με το ποδήλατο, μπορεί να γίνει με μέση ταχύτητα 14 χλμ/ώρα!
Καθώς τα περισσότερα αστικά κέντρα είναι αρκετά επίπεδα, οι ταχύτητες είναι μάλλον… πολυτέλεια. Όποιος κυκλοφορεί στο κέντρο της πόλης για αρκετές ώρες θα έχει συνειδητοποιήσει πως δεν χρησιμοποιεί περισσότερες από 2-3 ταχύτητες (από τις πολλές) που έχει το ποδήλατο του.
Τα ανωτέρω ίσως να καθιστούν τα “κλασικά” ποδήλατα με τις ταχύτητες περιττά για τις μετακινήσεις αποκλειστικά στα κέντρα των πόλεων – κάτι που εξάλλου εξηγεί και το γεγονός ότι τα μονοτάχυτα ποδήλατα είναι ιδιαίτερα δημοφιλή ανάμεσα στους urban cyclists ανά τον κόσμο.
Πλεονεκτήματα fixed-gear ποδηλάτων
Χαμηλό βάρος
Ένα από τα κύρια πλεονεκτήματα ενός fixed-gear ποδηλάτου είναι το χαμηλό βάρος. Χωρίς τα πρόσθετα εξαρτήματα που απαιτούνται για ένα fully geared drive train (derailleurs, shifters, cables, cable carriers, multiple chain rings, freewheel hub, brazed-on mounting lugs κοκ) – ένα ποδήλατο σταθερής ταχύτητας ζυγίζει λιγότερο από το αντίστοιχο με ταχύτητες.
Μικρότερες φθορές & κόστος συντήρησης
Η αλυσίδα υπόκειται σε λιγότερες πλευρικές δυνάμεις με αποτέλεσμα να μην φθείρετε τόσο γρήγορα όσο σε ένα σύστημα ντεραγιέ. Το ίδιο φυσικά ισχύει και για τα υπόλοιπα “κλασικά” μέρη ενός ποδηλάτου με ταχύτητες (πχ ντεραγιέ, πίσω φρένα κοκ) τα οποία φυσικά λόγω της μη ύπαρξης τους, έχουν ως αποτέλεσμα και το μικρότερο κόστος συντήρησης, επιδιόρθωσης βλαβών, αντικατάστασης. Μην ξεχνάμε ακόμα και τον ευκολότερο τρόπο καθαρισμού τους!
Πιο άμεσα
Ένα fixed gear drivetrain είναι μηχανικά πιο αποτελεσματικό από οποιοδήποτε άλλο σύστημα μετάδοσης κίνησης ποδηλάτου, καθώς η αλυσίδα είναι απευθείας επάνω στα γρανάζια, χωρίς να δέχεται αντίσταση από την τριβή του πίσω σασμάν.
Καλύτερη σύνδεση με τον αναβάτη
Ένα ακόμα πλεονέκτημα για έναν αναβάτη fixed-gear ποδηλάτου είναι η αίσθηση «δεσίματος» που έχει με το ποδήλατο του. Καθώς τα πόδια πρέπει να ακολουθούν συνεχώς την κίνηση του πίσω τροχού μέσω των πεταλιών, ο αναβάτης πραγματικά «νιώθει» πως κινεί το ποδήλατο.
Αυτό γίνεται ιδιαίτερα χρήσιμο σε συνθήκες με μειωμένη πρόσφυση καθώς ο αναβάτης νιώθει ανά πάσα στιγμή σε τι κατάσταση βρίσκεται ο πίσω τροχός και τα επίπεδα πρόσφυσης του.
Πιο αποτελεσματικό στυλ οδήγησης
Η χρήση ενός μονοτάχυτου θεωρείται από ορισμένους ότι ενθαρρύνει ένα πιο αποτελεσματικό στυλ οδήγησης, καθώς βοηθάει σε ένα πιο ομαλό και γραμμικό τρόπο πεταλαρίσματος.
Αρκετοί επαγγελματίες προπονούνται σε fixed gear ποδήλατα μόνο και μόνο για αυτόν το λόγο. Μην ξεχνάμε άλλωστε ότι στην ποδηλασία πίστας (track cycling), τα ποδήλατα που χρησιμοποιούνται είναι… fixies.
Μειονεκτήματα fixed-gear ποδηλάτων
Ανηφόρες
Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, τα fixies είναι ιδανικά για κίνηση σε flat επιφάνεις με μικρές έως ανύπαρκτες κλίσεις. Στην πραγματικότητα όμως, μια καθημερινή διαδρομή (όσο μικρή και αν είναι), όλο και κάποιες ανωφέρειες θα έχει.
Σε αυτές τις περιπτώσεις και ιδιαίτερα αν η κλίση είναι μεγαλύτερη από 4-5%, τα πράγματα ζορίζουν και τότε είναι που θα θυμηθείτε να μην ξανακάνετε skip τις leg days στο γυμναστήριο!
Κατηφόρες
Σε αντίθεση με τις ανηφόρες, εδώ η δυσκολία είναι διαφορετικής φύσης. Ακριβώς λόγω της έλλειψης ελευθέρου, αυτό σημαίνει ότι πρέπει να περιστρέφουμε τα πόδια μας πολύ γρήγορα (πολλές φορές με ρυθμό υψηλότερο των 120-130 περιστροφών το λεπτό).
Σε κάθε περίπτωση μπορούμε φυσικά να φρενάρουμε ώστε να περιορίσουμε έναν πολύ γρήγορο ρυθμό περιστροφής των πεταλιών.
Πού να αγοράσω μονοτάχυτο ποδήλατο
Τα σημεία πώλησης πολλά, ενδεικτικά αναφέρουμε μερικά παρακάτω:
