Είναι αλήθεια ότι άπαξ και κάποιος μάθει ποδήλατο, δύσκολα το ξεχνάει. Όμως αυτή η μάθηση, όσο απλή και αν ακούγεται στη θεωρία, στην πράξη είναι αρκετά πιο δύσκολη.
Η ποδηλασία είναι μια σύνθετη διαδικασία που χρειάζεται συγχρονισμό πολλών κινήσεων ταυτόχρονα, απαιτεί πολύ καλή ισορροπία ενώ πάντα υπάρχει ο κίνδυνος μιας… απροσδόκητης πτώσης. Για αυτό πολλά παιδιά και ενήλικες αποθαρρύνονται από το να τη δοκιμάσουν, χάνοντας έτσι την ευκαιρία να μυηθούν στο συναρπαστικό κόσμο του ποδηλάτου.
Το πρόβλημα αυτό έρχονται να “λύσουν” τα ποδήλατα ισορροπίας, τα οποία έχουν γίνει η νέα τάση στην εκμάθηση ποδηλασίας για τα παιδιά. Η φιλοσοφία αυτών των ποδηλάτων και ο λόγος που είναι σήμερα τόσο δημοφιλή στηρίζεται στη λογική, αντί να υπερφορτώνονται τα παιδιά από πολλή πληροφορία και συντονισμό κινήσεων, να εστιάζουν μόνο σε δύο πράγματα: την ισορροπία και τη διαχείριση του βάρους τους -δηλαδή τα βασικότερα skills που χρειάζεται ένας ποδηλάτης.
Τι είναι το ποδήλατο ισορροπίας;
Όπως υποδηλώνει και το όνομα του, το ποδήλατο ισορροπίας είναι ένα ποδήλατο για μικρά παιδιά που τους μαθαίνει πώς να ισορροπούν. Αν και οπτικά μοιάζει πολύ με ένα κανονικό ποδήλατο, δεν έχει πεντάλ και δισκοβραχίονα ενώ μερικές φορές δεν διαθέτει ούτε φρένα.
Πρόκειται για το “πρώτο ποδήλατο” που θα οδηγήσει ένα παιδί και, καθώς προορίζεται για ηλικίες από 2-4 ετών, έχει πολύ ελαφρύ σκελετό και είναι προσαρμοσμένο στις ανάγκες αυτών των ηλικιών.
Προκειμένου να κινηθεί αυτό το ποδήλατο και δεδομένου ότι δεν έχει πεντάλ, τα παιδιά σπρώχνουν με τα πόδια τους. Η διαδικασία μοιάζει με το να οδηγούν πατίνι, μόνο που στο ποδήλατο ισορροπίας κάθονται πάνω σε μια σέλα και πατούν και τα δύο τους πόδια στο έδαφος.
Τελικός σκοπός αυτής της διαδικασίας είναι, αφού τα παιδιά εξοικειωθούν με τη διαδικασία, να ξεκινήσουν να δίνουν μεγαλύτερη ώθηση με τα πόδια και να ισορροπούν χωρίς να πατούν στο έδαφος. Αυτή η απόκτηση ισορροπίας, είναι στην πράξη το μόνο που χρειάζονται για να οδηγήσουν στο μέλλον ένα κανονικό ποδήλατο.
Για ποιες ηλικίες είναι κατάλληλο το ποδήλατο ισορροπίας;
Παρότι τα περισσότερα παιδιά ξεκινούν να χρησιμοποιούν το ποδήλατο ισορροπίας όταν είναι 3-4 ετών, η διαδικασία μπορεί να ξεκινήσει και νωρίτερα και συγκεκριμένα από τους 18 μήνες και έπειτα. Δεν υπάρχει ανώτατο όριο ηλικίας για τα παιδικά ποδήλατα ισορροπίας, καθώς τα οδηγούν ακόμη και ενήλικες.
Ωστόσο, τα περισσότερα παιδιά αφού εξοικειωθούν μαζί του και σε ηλικία περίπου 4-5 ετών θα θελήσουν ένα ποδήλατο με πετάλια. Ένα πολύ σημαντικό ζήτημα στην επιλογή του σωστού ποδηλάτου ισορροπίας είναι τα χαρακτηριστικά του, τα οποία πρέπει να συνάδουν με την ηλικία του παιδιού.
Συγκεκριμένα, πρέπει το μέγεθος και το βάρος του ποδηλάτου να είναι κατάλληλο για το σωματότυπο και την ανάπτυξη (νοητική και σωματική) του παιδιού, προκειμένου να αποφευχθούν ατυχήματα και να αποκομίσει τα μέγιστα οφέλη.
Καθώς είναι γνωστό ότι τα παιδιά σε αυτές τις μικρές ηλικίες αναπτύσσονται πολύ γρήγορα, η επιλογή σε ένα ποδήλατο ισορροπίας που να είναι ρυθμιζόμενο ίσως είναι η πιο κατάλληλη για τους γονείς.
Ποδήλατο ισορροπίας ή βοηθητικές ρόδες;
Η αλήθεια είναι ότι όλοι οι μεγαλύτεροι μάθαμε να κάνουμε ποδήλατο πάνω σε βοηθητικές ρόδες, οπότε αυτή η μέθοδος μοιάζει οικεία και “δοκιμασμένη” στους περισσότερους. Παρόλα αυτά, υπάρχουν πολλοί και καλοί λόγοι που καθιστούν το ποδήλατο ισορροπίας εξίσου κατάλληλο -αν όχι καταλληλότερο- για αυτή τη διαδικασία.
Ένα βασικό πρόβλημα με τις βοηθητικές ρόδες είναι ότι αρκετά παιδιά εξαρτώνται από αυτές και δεν αναπτύσσουν αρκετά την ικανότητα ισορροπίας τους. Ακόμη, επειδή τους επιτρέπουν να ρίχνουν το βάρος του σώματος τους προς τη μία ή την άλλη πλευρά όταν οδηγούν, δεν μαθαίνουν πως να διαχειρίζονται σωστά το σώμα τους πάνω σε ένα ποδήλατο χωρίς βοηθητικές ρόδες.
Ειδικότερα και αναφορικά με το στρίψιμο, ένα ποδήλατο με πετάλια στρίβει με πλάγιασμα, δηλαδή όταν ο αναβάτης γέρνει προς τα δεξιά, το τιμόνι στρίβει προς τη δεξιά κατεύθυνση, ενώ όταν γέρνει προς τα αριστερά, το τιμόνι ακολουθεί προς την αριστερή κατεύθυνση.
Οι βοηθητικές ρόδες όμως κρατούν το ποδήλατο σε όρθια θέση, με αποτέλεσμα, όταν κάποιος μαθαίνει να το στρίβει, να είναι πρακτικά σαν να οδηγεί ένα τρίκυκλο. Συνεπώς, όταν οι βοηθητικοί τροχοί αφαιρεθούν, το παιδί πρέπει να ξε-μάθει ορισμένες τεχνικές και να εξασκηθεί από την αρχή στην ισορροπία και τους τρόπους διαχείρισης του σώματος και του βάρους του, προκειμένου να οδηγεί χωρίς ατυχήματα.
Ένα επιπλέον σημαντικό μειονέκτημα που έχει το ποδήλατο με βοηθητικές ρόδες σχετίζεται με την ψυχολογία του παιδιού. Συγκεκριμένα, το παιδί στηρίζει την αυτοπεποίθηση και την ασφάλεια που νιώθει στους επιπλέον τροχούς, με αποτέλεσμα να φοβάται να κάνει το επόμενο βήμα.
Από την άλλη, το ποδήλατο ισορροπίας βοηθά το παιδί να καλλιεργήσει την αυτοπεποίθησή του και έτσι νιώθει περισσότερο έτοιμο για να οδηγήσει ένα ποδήλατο με πετάλια, όταν έρθει η κατάλληλη στιγμή. Μάλιστα, υπάρχουν αρκετοί γονείς που υποστηρίζουν ότι παιδιά που ξεκίνησαν με το ποδήλατο ισορροπίας έμαθαν γρηγορότερα ποδηλασία συγκριτικά με άλλα που ξεκίνησαν με βοηθητικούς τροχούς.
Πώς να επιλέξετε το κατάλληλο ποδήλατο ισορροπίας;
Τα ποδήλατα ισορροπίας είναι σήμερα μια δημοφιλής επιλογή, όμως πώς θα επιλέξετε το κατάλληλο για το παιδί σας; Με τόσα σχέδια, μεγέθη και υλικά που κυκλοφορούν, η διαδικασία μπορεί να γίνει… πονοκέφαλος!
Για να σας διευκολύνουμε, ο παρακάτω οδηγός περιλαμβάνει τα βασικά που πρέπει να λάβετε υπόψιν σας πριν την αγορά, ώστε να κάνετε την καλύτερη επιλογή.
Μέγεθος
Στα ποδήλατα ισορροπίας, το μέγεθος είναι το πρώτο πράγμα που πρέπει να κοιτάξετε. Για να επιλέξετε το κατάλληλο για το παιδί σας, φροντίστε ώστε όταν στέκεται όρθιο πάνω στο ποδήλατο, να μπορεί να ακουμπήσει και τα δύο του πόδια στο έδαφος. Καλό είναι να πατάει ολόκληρο το πέλμα και όχι μόνο οι μύτες ενώ την ίδια στιγμή να υπάρχει ελεύθερος χώρος 2-3 εκατοστά πάνω από τη σέλα.
Θυμηθείτε! Δεν αγοράζουμε ποδήλατο ισορρροπίας, με τη λογική ότι το παιδί «θα μεγαλώσει», καθώς κάτι τέτοιο θα μας οδηγήσει σε λάθος επιλογή ποδηλάτου. Ένα ποδήλατο ισορροπίας που έχει το σωστό μέγεθος είναι εύκολο στην οδήγηση και για αυτό θα χρησιμοποιηθεί περισσότερο από τον μικρό αναβάτη.
Εάν ψάχνετε μία πιο πρακτική λύση που θα κρατήσει περισσότερο καιρό, επιλέξτε ένα ποδήλατο ισορροπίας με ρυθμιζόμενη σέλα και τιμόνι, ώστε να αυξομειώνεται το ύψος με βάση την ανάπτυξη του παιδιού.
Βάρος
Ένας κανόνας που καλό είναι να γνωρίζετε, είναι πως το ποδήλατο ισορροπίας δεν πρέπει να ζυγίζει περισσότερο από το 30% του βάρους του παιδιού.
Αν το ποδήλατο είναι πολύ βαρύ θα είναι δύσκολο στο χειρισμό του και ιδιαίτερα στο στρίψιμο. Τα πιο βαριά ποδήλατα ισορροπίας πλησιάζουν τα 5 κιλά, ενώ τα πιο ελαφριά ζυγίζουν περίπου 3 κιλά. Επομένως, επιλέξτε το καταλληλότερο για το παιδί αλλά και εκείνο που μπορείτε να μεταφέρετε πιο εύκολα.
Υλικά κατασκευής
Τα πιο συνηθισμένα υλικά στα οποία βγαίνουν τα ποδήλατα ισορροπίας είναι το ξύλο, το μέταλλο και το συνθετικό υλικό. Κάθε ένα από αυτά παρουσιάζει θετικά και αρνητικά στοιχεία, που είναι καλό να γνωρίζετε πριν κάνετε την τελική επιλογή.
Ξύλο: Τα ξύλινα ποδήλατα ισορροπίας είναι ελαφριά και βγαίνουν σε πολλά όμορφα σχέδια και χρώματα. Ακόμη, είναι φιλικότερα προς το περιβάλλον. Από την άλλη όμως, το ξύλο δεν διαθέτει την προσαρμοστικότητα που έχουν τα μεταλλικά ή συνθετικά ποδήλατα.
Μέταλλο: Το συνηθέστερο μέταλλο που συναντάμε στα ποδήλατα ισορροπίας είναι το αλουμίνιο ενώ το μεγαλύτερο πλεονέκτημα τους είναι ότι διαθέτουν σέλα και τιμόνι που μπορούν να ρυθμίζονται όσο το παιδί μεγαλώνει. Από την άλλη πλευρά, τα μεταλλικά ποδήλατα είναι πιο βαριά ενώ αν παραμένουν εκτεθειμένα σε εξωτερικούς χώρους ενδέχεται να σκουριάσουν.
Συνθετικό υλικό: Αυτά τα ποδήλατα ισορροπίας συνήθως κατασκευάζονται από βαρέως τύπου συνθετικό πλαστικό. Είναι ιδιαίτερα ανθεκτικά και δεν σπάνε ούτε σκουριάζουν. Μπορεί να έχουν υψηλότερη τιμή συγκριτικά με τα υπόλοιπα της λίστας, όμως είναι μία καλή επένδυση, κυρίως αν έχετε παιδιά διαφορετικών ηλικιών και σκοπεύετε να περάσει το ποδήλατο από το μεγαλύτερο παιδί, στο μικρότερο.
Ασφάλεια
Είναι σχεδόν αυτονόητο ότι η ασφάλεια είναι το πρώτο πράγμα που θα εξετάσει κανείς πριν αγοράσει ένα ποδήλατο ισορροπίας για ένα μικρό παιδί. Βεβαιωθείτε ότι οι βίδες του ποδηλάτου έχουν στρογγυλεμένες άκρες ή είναι τοποθετημένες εσωτερικά και σε καμία περίπτωση δεν βρίσκονται εκτεθειμένες. Το ίδιο θα πρέπει να ισχύει και για τις λαβές του τιμονιού, προκειμένου να αποφευχθούν τραυματισμοί εάν το παιδί πέσει.
Φρένα (ή όχι)
Μερικά ποδήλατα ισορροπίας διαθέτουν φρένα και μερικά όχι. Το τι θα διαλέξετε εξαρτάται από τις προτιμήσεις και την ηλικία του παιδιού. Τα μικρά παιδιά η αλήθεια είναι ότι δεν μπορούν εύκολα να χρησιμοποιήσουν τα φρένα καθώς αυτό που τους βγαίνει πιο φυσικό είναι να βάλουν τα πόδια τους στο έδαφος για να σταματήσουν.
Τα μεγαλύτερα παιδιά από την άλλη, είναι λογικό να θέλουν να τρέχουν με μεγαλύτερη ταχύτητα, επομένως η ύπαρξη φρένων μπορεί να είναι καλύτερη επιλογή για την ασφάλειά τους. Επιπλέον, τα φρένα τιμονιού θα τα προετοιμάσουν για την ώρα που θα ξεκινήσουν να οδηγούν το μεγαλύτερου μεγέθους ποδήλατο με τα πετάλια.
Σέλα
Σε γενικές γραμμές, οι σέλες στα ποδήλατα ισορροπίας έχουν διαφορετικό σχεδιασμό από αυτές στα ποδήλατα με πετάλια. Συγκεκριμένα, μπορούν να υποστηρίξουν ολόκληρο το βάρος του παιδιού και έχουν σχήμα «κουταλιού».
Παρότι το παιδί δεν θα περνά πολλές ώρες πάνω στο ποδήλατο, είναι προτιμότερο να υπάρχει μία άνετη σέλα που δεν θα του προκαλεί πόνο και πιασίματα, καθώς κάτι τέτοιο θα το αποθαρρύνει από την ποδηλασία.
Λάστιχα
Οι συνηθέστερες επιλογές σε ελαστικά για τα ποδήλατα ισορροπίας είναι δύο: οι συμπαγείς τροχοί ή τα κλασικά λάστιχα με σαμπρέλα.
Οι συμπαγείς τροχοί φτιάχνονται από αφρώδες υλικό EVA, είναι ελαφριοί και δεν διατρέχουν κίνδυνο να σκάσουν. Από την άλλη, δεν προσφέρουν την ίδια άνεση και πρόσφυση με τα κλασικά λάστιχα. Σε γενικές γραμμές, οι τροχοί από EVA είναι προτιμότεροι για μικρότερα παιδιά που θα κινούνται αποκλειστικά σε άσφαλτο και τα κλασικά λάστιχα με σαμπρέλα είναι καταλληλότερα για πιο μεγάλα παιδιά, που θέλουν να αναπτύσσουν μεγαλύτερη ταχύτητα και σύντομα θα μεταβούν στο κλασικό ποδήλατο με πετάλια.
Ποδήλατο ισορροπίας – Η καλύτερη επιλογή
Είναι εμφανές ότι η ποδηλασία παραμένει ένα αγαπημένο άθλημα/χόμπι για μικρούς και μεγάλους και τα ποδήλατα ισορροπίας είναι μία κορυφαία επιλογή για να μυηθεί κάποιος σε αυτήν. Ο παραπάνω οδηγός μπορεί να σας βοηθήσει να αποφασίσετε εάν αυτός ο τύπος ποδηλάτου είναι η σωστή επιλογή για το παιδί σας, καθώς ξεκινά το συναρπαστικό του ταξίδι πάνω στους δύο τροχούς.
Ένα είναι βέβαιο: πριν καν το καταλάβετε, θα δείτε να αναπτύσσεται όχι μόνο η ισορροπία και ο συντονισμός των κινήσεών του αλλά και να αυξάνεται η αυτοπεποίθηση και η ανεξαρτησία του, ενώ θα απολαμβάνει όλα τα οφέλη για την υγεία που του προσφέρει η ποδηλασία.
